Καρούζος, Χρήστος

(Άμφισσα 1900 – Αθήνα 1967). Αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός. Ήταν διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από το 1942 έως το 1964 και εργάστηκε με δημιουργικό τρόπο για τη ριζική αναδιοργάνωσή του μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, με ανακατάταξη και αναχρονολόγηση πολλών αρχαίων έργων τέχνης. Έτσι πραγματοποιήθηκε με στοχασμό και καλαισθησία η νέα υποδειγματική έκθεση των αρχαιολογικών θησαυρών. Τα δημοσιεύματα του Κ., βιβλία και άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, χαρακτηρίζονται για τη βαθύτατη γνώση της αρχαίας ελληνικής τέχνης, εμπλουτισμένη από μια έντονη και ευρύτατη ανθρωπιστική καλλιέργεια, τα οποία δεν αναφέρονται μόνο σε θέματα των εικαστικών τεχνών αλλά και της λογοτεχνίας, ειδικότερα στον Σολωμό και στον Δάντη. Το 1956 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Στη μελέτη του για το μεγάλο χάλκινο άγαλμα του Ποσειδώνα, που με τη φροντίδα του ανασύρθηκε από τη θάλασσα του Αρτεμισίου, επιχείρησε με ασφαλή μέθοδο την ταύτιση και τη χρονολόγησή του στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. Στο Περικαλλές άγαλμα εξεποίησ’ ουκαδαής εξετάζει, με βάση τις επιγραφές, τις αντιδράσεις του αρχαϊκού ανθρώπου απέναντι στο έργο τέχνης, ενώ στον Αριστόδικο, μεταφρασμένο στα γερμανικά, μελετά την κρίσιμη εποχή στην αττική πλαστική του επιτύμβιου αγάλματος των υστεροαρχαϊκών χρόνων. Εξάλλου, κλασικές στο είδος τους κρίνονται και οι μελέτες του Κ. για τα νησιώτικα γλυπτά του 5ου αι. π.Χ., όπου η κατάταξη και η τεχνοτροπική τους ανάλυση είναι υποδειγματική. Στο τελευταίο του έργο, το Τηλαυγές μνήμα, ξεκινώντας από τη μελέτη μιας αττικής επιτύμβιας στήλης του 4ου αι. π.Χ., προχώρησε στη συνολική μελέτη του είδους αυτού στους κλασικούς χρόνους.